Oliver Cromwell (d. 25 Nisan 1599 Huntington - ö. 3 Eylül 1658 Londra) bir İngiliz siyaset adami, asker ve devlet yöneticisi olup İngiltere'nin yönetim biçimini krallıktan Cumhuriyet'e çevirmis ama 1650'den ölünceye kadar Devlet Koruyucu Lord unvanı ile ülkeyi tek başına idare etmistir.

Annesi tarafindan Tudor hanedanı sırasında devletin baş idareciliğini yapmış reformcu Thomas Cromwell'e dayanır. Oliver Cromwell 1599'da ülkenin doğusunda bulunan Hauntigton şehrinde iyi tanınmış bir çiftlik sahibi ailede doğmuştur. Yüksek tahsilini Cambridge Universitesi'nde yapmıştır. İngiliz devletinin resmi Protestan mezhebi dışında daha koyu dinsel ve yasama kaidelerine uymaya calışan Puritan mezhebine bağlı olup çok dindar bir kişi idi. İngiliz hükÜmeti tarafından din muhalifleri olarak devamlı sıkıştırıldıkları için genç Oliver Cromwell Amerika'ya göç etmeye karar vermişti ama krallık Puritanlarin göç etmesini yasaklayınca ailesi yanında kaldı. 1620'de Elizabeth Bourcier ile evlendi.

1628 yılında hayatının yönünü değiştiren bir olay olarak Londra Parlementosu'na mebus olarak seçildi. Bu Parlamento'da özel siyah fakat tam uymayan sade giysileri ile ve yaptığı konuşmalardaki gösterdiği hararetli basitlik ve belagat oldu. Fakat bu Parlemento 1629'de feshedildi. Cromwell babasının çiftliğine çekilip çok dinsel inanış gösteren bir kırsal centilmen olarak yasamaya basladı. 1640'da sonradan Uzun Parlamento adı verilecek Parlemento'ya Cambridge Üniversitesi mebusu olarak seçildi. Bu Parlemento'da Papalık ve krallık konularında yaptığı çok telkin edici konuşmalarla tanındı. İngiliz Kralı I. Charles tarafından yapılan yüksek harcamaları karşılama için vergi arttırma gereğiyle cağrılmış olan bu Parlemento kralın istediği vergileri arttırmayı kabul etmediği için krala karşı düştü ve Ocak 1642'de Parlamento ile Kral I. Charles'in çekişmeleri bir İç Savaş'a dönüştü. Ülke Parlemento taraftarı ve Kral taraftarı olarak ikiye ayrıldı. Oliver Cromwell bu resmi Protestan mezhebi episkoplizm ve o mezhebin başı olan kralın aleyhinde olan gelişmeleri Allah'ın inanmazlara karşı gönderdiği bir işaret olarak kabul etmekteydi ve bu çekişmede Allah'ın yeğlediği Puritanların bu mücadelede galip çıkacağına inanmıştı.

Bir gentilmen-çiftçi olarak ve kırsal bir alanda yüksek tabakadan bir kişi olarak Oliver Cromwell çiftliğinde calışanlara Parlemento tarafından kurulan yeni orduya yazılmaları izini vermişti. Kendisi de Parlemento hizmetinde subay olarak askerliğe başlamıştı.

Siyaset yaşamı birçok çelişki ile doludur. Kurmuş olduğu parlamentoyu askerlere verdiği emirle dağıttırmış, dinde inanç özgürlüğünü savunurken, dine hakaret edenlere işkence uygulanmasına izin vermiştir.

İrlanda'ya yaptığı bir seferden sonra Cromwell'in sağlık durumu kötülemiş, en sevdiği kızı Elizabeth'in kanserden öldüğü Ağustos 1658'de sıtmaya yakalanmış ve 3 Eylül'de Whitehall'da ölmüştür. Naaşı 10 Kasım'da gizlice Westminster Abbey'ye getirilerek toprağa verilmiş; 13 gün sonra da devlet töreni yapılmıştır.

İçeriğe Yorum Yapın

Oliver Cromwell