Evangelista Torricelli, (d. 15 Ekim 1608 - ö. 25 Ekim 1647) İtalyan bir fizikçi ve matematikçidir. Barometreyi bulmasıyla ünlüdür ancak optik alanında yaptığı önemli çalışmalarla da bilinmektedir.


İlk Yılları
Torricelli 15 Ekim 1608 tarihinde Gaspare Torricelli ve Caterina Angetti çiftinin ilk çocukları olarak o yıllarda Papalık Devleti topraklarında olan Faenza kentinde dünyaya geldi. Babası tekstil işçisiydi ve ailesi oldukça fakirdi. Torricelli?nin yeteneklerini fark ettiklerinde ailesi onu temel eğitimini alması için bir Camaldolese rahibi olan amcası Jacobo?nun yanına gönderdi. Daha sonra 1624 yılında amcası genç Torricelli?yi matematik ve felsefe eğitimi alması için babasının öldüğü 1626 yılına kadar büyük ihtimalle Faenza?da tek olan Civzit yüksekokuluna gönderdi. İlerleyen yıllarda amcası Torricelli?yi, Collegio della Sapienza?da matematik profesörlüğü yapmakta olan bir Benediktin Tarikatı rahibi ve Galileo Galilei?nin öğrencisi olan Benedetto Castelli?nin yanına Roma?ya gönderdi. ? Benedetto Castelli akan sular üzerinde deneyler yaptı (1628) ve Papa Urban VIII tarafından hidrolik alanındaki çalışmalar ona bırakıldı.? Bu sayede Torricelli Papa Urban VIII tarafından mali açıdan desteklenen deneylerde yer aldı. Roma?da yaşadığı süre içerisinde daha sonradan çok iyi dost olacakları dönemin en parlak matematikçilerinden olan Bonaventura Cavalieri?nin de öğrencisi oldu.


Kariyeri
1632?de, Galileo?nun Dialogues of the New Science adlı eserinin yayımlanmasından kısa süre sonra Torricelli, Galileo?ya Kopernikçi görüşü savunduğunu belirten bilinen tek kanıt olarak sayılan bir mektup yazdı. Birkaç mektup haricinde Castelli?nin, Torricelli?nin projektillerin gidiş yolunu anlattığı monografisini Galileo?ya gönderdiği döneme denk gelen 1632 ve 1641 yılları arasında Torricelli?nin neler yaptığı ile ilgili pek fazla bilgi bulunmamaktadır. Galilo?nun Torricelli?yi acilen yanına davet etmesine rağmen, Evangelista bu daveti Galileo?nun ölümüne üç ay kalana dek kabul etmedi. Bu durumun sebebi Torricelli?nin annesi Caterina Angetti?nin ölümüydü. Galileo?nun 8 Ocak 1642 tarihli ölümünden sonra Grandük Ferdinando II de? Medici Toricelli?ye grandükal matematikçi olarak Galileo?nun yerini almasını ve Pisa Üniversitesi?nde görev yapmasını teklif etti. Anlaşma yapıldıktan kısa süre sonra Torricelli, Floransa kentinde kendisi için bir şey kalmadığı gerekçesiyle Roma?ya geri dönmeyi düşünmekteydi. Görevini yaptığı süre içerisinde bir çember eğrisinin alanı ve ağırlık merkezini bulmak gibi o zamanın çok önemli matematik problemlerinden bazılarını çözdü. Bu çalışmalarının sonucu olarak Opera Geometrica adında, 1644 yılında yayımlanan ve çalışmalarını anlattığı bir kitap yazdı. Torricelli?nin bu görevi kabul ettikten sonra geometri alanındaki çalışmaları hakkında çok fazla bir bilgi bulunmamaktadır ancak Opera Geometrica ?yı yazdıktan iki yıl sonra geometri alanında saygıdeğer bir isim oldu. Bunların yanı sıra optik ile de ilgileniyordu ve mikroskobik lenslerin çok kolay bir şekilde bir ışıtaç kullanarak camdan üretilmesini sağlayacak bir yöntem keşfetti. Keşfinin ardından üstlerine isminin kazındığı ve günümüzde Floransa?da korunmakta olan birçok teleskop ve basit mikroskop, büyük lens tasarladı ve üretti. 11 Haziran 1644 tarihinde Michelangelo Ricci?ye ünlü mektubunu yazdı:

Viviamo sommersi nel fondo d'un pelago d'aria.

(Bir hava okyanusunun dibine batmış şekilde yaşıyoruz.)


İcatları
-Barometre
-Torricelli Yasası
-Atışlar Mekaniği
-Rüzgârın Sebebi


Önemli Çalışmaları
Torricelli'nin çalışmaları ve el yazmaları İtalya'nın Floransa kentinde muhafaza edilmektedir. Aşağıdaki liste basılı eserlerini göstermektedir:

Trattato del moto (1641'den önce)
Opera geometrica (1644)
Lezioni accademiche (1715 yılında basıldı)
Esperienza dell'argento vivo (Berlin, 1897).


Ölümü
Torricelli, 25 Ekim 1647 tarihinde tifo nedeniyle Floransa?da hayatını kaybetti. Mezarı Basilica of San Lorenzo?da bulunmaktadır. Göktaşı 7437 Torricelli?ye ismi verilmiştir. Göktaşının yanı sıra ayda bulunan bir kratere de ismi verilmiştir. Tüm mal varlığını oğlu Alessandro?ya bırakmıştır. Çalışmalarının büyük kısmı Viviani tarafından bir araya getirilmiştir. Faenza kentine Torricelli?nin, kısa ömründe bilime yaptığı katkılara bir teşekkür amacıyla 1868 yılında heykeli dikilmiştir.

İçeriğe Yorum Yapın

Evangelista Torricelli