İngiliz asıllı ABD'li antropolog. Özellikle ırk sorunu konusunda yaptığı çalışmalarla tanınır.

Francis Ashley Montagu 28 Haziran 1905'te Londra'da doğdu. 1922-1925 arasında Londra Üni-versitesi'nde psikoloji öğrenimi gördükten sonra 2 yıl kadar Londra'da İngiliz Doğa Tarihi Müzesi'nde çalıştı. 1928'de ABD'ye gitti ve Wellcome Tıp Tarihi Müzesi'nde fiziksel antropoloji bölümünde müdür oldu. 1931'de öğretim görevlisi olarak New York Üniversitesi'ne giren Montagu, 1937'de Columbia Üniversitesi'nde doktorasını tamamladı. 1938'de Philadelphia Hahnemann College'da doçent olarak çalışmaya başladı ve 1940'ta ABD vatandaşlığına geçti. 1948'de Rutgers Üniversitesi'nde profesör oldu. 1951-1955 arasında New Jersey Büyüme ve Gelişme Araştırmaları Komitesi yöneticiliğini üstlendi. Har-vard, California, Princeton gibi üniversitelerde ders ve konferanslar veren Montagu, 1979'dan beri Doğal Felsefe Enstitüsü'nün başkanlığını yapmaktadır.

İngiltere'de öğrenimi sırasında istatistik ve biyometri uzmanı Karl Pearson ile Charles Gabriel Seligman ve Bronislaw Malinowski gibi antropologlardan ders alan Montagu, ABD'de Columbia Üniversitesi'nde Franz Boas'ın öğrencisi oldu. Malinows-ki'nin işlevselciliğinden etkilendiği kadar Freud'un psikanaliz kuramından ve Boas'ın ırkçılığa karşı yaklaşımından da etkilendi.

Irk konusunda 1925'lerden başlayarak sürdürdüğü çalışmalar,1942'de yayımladığı Man's Most Dangerous Myth: The Fallacy of Race ('İnsanlığın En Tehlikeli Efsanesi: Irk Aldatmacası') adlı yapıtı ile birçok antropologun da onayladığı geleneksel görüşün yıkılmasında etkin oldu. Montagu, tüm insanların toplayıcı-avcı kökenli olduğunu, hangi ırktan olursa olsun, dünyanın her yerinde çevre koşullarıyla benzer biçimde savaşım verdiklerini gösterdi ve zekâ kapasitelerinde büyük farklılıklar olmadığını savundu. UNESCO'nun Statement on Race ('Irk Üzerine Görüşler') adlı ırkçılığa karşı raporu da 1950'de Montagu tarafından hazırlandı.

Montagu, insanlarda saldırganlık eğilimlerinin doğuştan var olduğu savına karşı çıkmış, bu yaklaşımı savunanların ileri sürdüğü verilerin karşıt yaklaşımla ele alındığında çürütülebileceğini göstermiştir.

Avustralya yerlileri üzerine yaptığı araştırmalarda büyüme çağında görülen kısırlık dönemini saptayarak, Malinowski ve diğer bazı antropologların gözlemlediği, yerli genç kızlarda evlilik öncesi cinsel ilişkilerin yoğunluğuna karşın hamilelik oranının düşüklüğü olgusunu açıklığa kavuşturmuştur.

Psikanaliz ve psikiyatrinin antropolojiye uygulanışı, antropometri, fiziksel antropoloji, büyüme ve gelişme sorunları, suç eğilimi, kadın hakları gibi çeşitli konular üstünde çalışmış, yayımladığı 70'in üzerinde yapıtı, onun ABD'nin en tanınmış antropologlarından biri olmasını sağlamıştır.

YAPITLAR (başlıca): Kitap: Corning into Being Among the Australian Aborigines, 1937, ('Avustralya Yerlileri Arasında Dünyaya Gelmek'); Man's Most Dangereous Myth: The Fallacy of Race, 1942, ('İnsanlığın En Tehlikeli Efsanesi: Irk Aldatmacası'); Adolescent Sterility, 1946, ('Büyüme Çağı Kısırlığı'); Statement on Race, 1951, ('Irk Üzerine Görüşler'); The Natural Superiority of Women, 1953, ('Kadınların Doğal Üstünlüğü'); The Reproductive Development of the Female, 1957, ('Kadının Üretimsel Gelişimi'); Man: His First Million Years, 1957, ('İnsan: İlk Bir Milyon Yılı'); Human Heredity, 1959, ('İnsan Kalıtımı'); International Pictorial Treasury of Knovıledge, 6 cilt, 1962-1963, ('Uluslararası Resimli Bilgi Hâzinesi'); Sex, Man and the Sorfery, 1969, ('Cinsiyet, İnsan ve Toplum'); The Elephant Man, 1971, ('Fil Adam'); The Dehumanization of Man (F. Matson ile), 1983, ('İnsanın İnsanlıkdışılaşması'). Film: One World or None, 1946, ('Tek Dünya Ya da Hiç').


kaynak: Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi

İçeriğe Yorum Yapın

Ashley Montagu