Ahmed bin Hanbel, (d. 780 - ö. 855) Hanbeli mezhebinin öncüsüdür.

Hicri 164 yılında Bağdat'ta doğdu, 241 (m. 855) de orada vefât etti. Üçyüzbinden fazla hadis ezberlediği rivayet edilmiştir. İmam-ı Şafii'nin öğrencisidir. "El-Müsned" adındaki hadis kitabında otuzbin hadis vardır. İslam devletinin sınırlarının genişlemesi ve fıkhi konularda çoğalan sorular ve fikir ayrılıklarının artması üzerine, bazı noktalarda Kuran'ın dışında aklın da kullanımını savunan Mutezilelere karşı çıkmıştır.

Abbasi halifeleri Memun, Mutasım (Abbasi) ve Vasık (Abbasi)'ın benimsediği ve baskıyla kabul ettirmeye çalıştıkları Kuran'ın mahluk olduğu fikrine karşı gelmiştir ve birkaç yıl zindana mahkûm edilmiştir. İnanç konularına dair er-Red Ale'z-zenadıka ve'l-Cehmiyye adlı bir eseri vardır. Bu eserin Türkçesi "Zındık ve Cebriyye yanlılarına karşı anti-tez" anlamına gelir. Vahhabilik ve Selefiyye gibi İslami akımlar, çıkış noktalarını Hanbeli mezhebine dayandırırlar.