Âşık Paşa(d:1272-ö:1333), Türk şair ve mutasavvıf.

Kimliği
1272 yılında Kırşehir'de doğdu. Baba İlyas'ın oğullarından Muhlis Paşa'ın oğludur. Mutasavvıf bir aile geleneğinde yetişmiştir. Eserlerinde tasavvufun etkisi büyüktür. Dîndar birisidir ve bu nedenle eserlerindeki tasavvufi yönün yanı sıra yoğun biçimde dini motifler mevcuttur. Eserlerinin ve düşüncelerinin önemli bir yönü de o dönemde Türkçe'ye verdiği önemdir. Zira o dönemlerde Türkçe'den çok Arapça ve Farsça'ya değer verilmektedir, şair bunu kınar ve eserlerini Türkçe kaleme alır.

Kırşehir'de yerleşen Muhlis Paşa'nın üç oğlundan en büyüğü Alâ ed-Dîn Ali'dir. Bu yüzden Alâ ed-Dîn Ali, baş ağa, yani en büyük kardeş olarak tanınmıştır. Baş Ağa adı zamanla Beşe, sonra da Paşa olarak söylenmiş, şiirlerinde (Âşık) mahlasını kullandığı için de, asıl adı unutularak (Aşık Paşa) adı, her tarafta ün yapmıştır.

Yaşamı
Âşık Paşa, dînî ve tasavvufî bilgilerini Kırşehir'li Şeyh Süleyman'dan öğrenmiştir. Osmanlı Devleti'nin kuruluş yıllarında babası ile birlikte Osman Gazi'nin yanında hizmet görmüştür. Sultan Orhan'ın Osmanlı Beyliğinin başına geçtiği yıllarda, Kırşehir'e gelerek baba ocağına yerleşmiştir. Âşık Paşa, Kırşehir'deki Âhiler'in büyük saygıyla bağlandıkları bir mürşid olarak çevresindeki Oğuz Boyları'na dostluk ve kardeşlik ilkelerini aşılamış, onlara Türkçe seslenmiş ve eserlerini Türkçe ile yazmıştır.

Vefatı
Kırşehir'de, 1333 yılında vefat etmiştir. Mezarı üzerine türbe yapılmıştır ve ziyaretgâh hâline gelmiştir.

Eserleri
En ünlü eseri Garibnâme isimli mesnevîsidir.

Garib-Nâme
Ana madde: Garibnâme
Aşık Paşa'nın Türk dili ve edebiyatı açısında en önemli ve eseri Garib-name'dir. 12.000 Beyit dolayında olan Garib-Nâme dînî-tasavvufî konulu bir Mesnevî olup halka tasavvufu öğretmek amacıyla yazılmıştır. Bir bakıma Aşık Paşa, Mevlânâ Celâleddîn-i Rûmî'nin Mesnevî adlı eserinde yaptığını Türkçe olarak Garib-Nâme'de yapmıştır.

İçeriğe Yorum Yapın

Aşık Paşa